Gurbette Hasbihal / MİDYE [1]

Bu yazıyı iki dostumun bir araştırmasına bırakacağım. Bir çoğumuzun yakından tanıdığı aslında Norveçli olan ama bizim için bizim kadar İskefiyeli dostumuz Ståle Knudsen ve bir o kadar kadim dostum M. Hakan Koçak’ın 2009 yılında birlikte hazırladığı, orijinali İngilizce olan ve “Değişen Karadenizi Anlamak” kitabında Erdem Sözen’in çevirisiyle yayınlanan “Deniz Salyangozu Avcılığının Canlılık ve Çöküş Dönemlerinde Karadeniz Balıkçıları Yoksullukla Nasıl Başettiler?” başlıklı makalesini üç bölüm halinde sizlere sunacağım. Nostalji kokan, deniz salyangozu balıkçılığının iki önemli limanı Terme ve Çarşıbaşı’nı konu alan bu makalede midye balıkçılığı ve sonrasında balıkçıları art arda gelen canlılık ve çöküş dönemleriyle nasıl baş ettiği sorusuna yanıt aranıyor. Buyrun başlıyoruz:

“Çarşıbaşı’nın coğrafyası vadiler ve dik dağ yamaçları ile karakterize olur. Burada yetiştirilen tek tarımsal ticari ürün fındıktır. 1960’lardan beri Çarşıbaşı’nda başlıca üretim fındıktı ve genellikle geçimini fındıktan karşılayamayan yoksullar balıkçı oluyorlardı. Bu insanlardan bazıları inanılmaz bir mesleki kariyer yaptılar, büyük gırgır teknelerinin sahipleri oldular.¹ Çarşıbaşı Karadeniz boyunca yer alan belli başlı balıkçılık merkezlerinin biri haline geldi. Dokuz büyük aile gırgır takımlarının, ikisi balık yağı ve yemi fabrikasının, beşi soğuk hava deposunun, deniz ürünü ve sebze konservesi tesisinin sahibi ve işleticisidirler. Bölgede uzun süredir iki büyük balıkçı barınağı mevcuttur.

Balıkçılık, fındık yetiştiriciliğiyle birlikte, küçük çaplı bahçecilik yüksek yoğunluktaki nüfusu geçindirir. Son yirmi yıldır 16.000 olan ilçe nüfusu sabittir. Pek çok gösterge ilçenin genel ekonomik durumunun görece iyi olduğuna işaret eder.² Öte yandan ilçede 2009 itibariyle 3542 kişi yeşil kart sahibidir ki bu nüfusun %21’ine denk gelir. Bu rakam bölgenin ortalaması olan %11.6’nın hayli üstündedir.³ Bu veriler ilçede ilk anda olumlu görünen ekonomik göstergelerin gizlediği bir eşitsizlik ve yoksulluğun varolduğunu gösterir.

Balıkçılık sektöründe büyük tekne sahipleriyle, küçük tekne sahipleri/tayfalar arasında belirgin farklılıklar vardır. 1990-91 yıllarında Çarşıbaşı’nda küçük balıkçılar, deniz salyangozu ve balık avında 5-7 metrelik, 9hp motorlu tekneler kullanıyorlardı. 1980’lerin sonuna doğru kentte deniz salyangozu işleme tesisleri kurulunca küçük tekne filosu yapısı önemli ölçüde değişti ve fabrika sahiplerinin aktif desteğiyle yeni tekneler inşa edilmeye başlandı. Çarşıbaşı’ndaki küçük tekne sayısı 1990’dan 1997’ye 100 civarından, 130’a çıkarken, daha etkin avcılık için çoğu yeni inşa edilen daha büyük tekneler (7.5-12 metre) daha güçlü motorlarla donatıldı (25-135hp).⁴” (Devamı var...)

* * *

Sevgiyle, dostlukla kalın...

www.facebook.com/iskefiyeli68

kaynar.yavuz@gmail.com

-->